Może to potrwać od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund, prosimy o cierpliwość
Jakie buty motocyklowe? Przewodnik po rodzajach butów motocyklowych
Buty motocyklowe to jeden z podstawowych elementów odzieży motocyklowej i osobiście uważam, że jeden z najważniejszych. W końcu, w przypadku upadku na motocyklu, są jednymi z pierwszych elementów ubioru, które mają kontakt z podłożem. W sieci jest pewien krótki film, który przedstawia upadek motocyklisty w casualowych ubraniach i jest on dość brutalny, więc go tutaj nie pokażę, ale bardzo przemawia do wyobraźni, aby nie jeździć w zwykłych trampkach. W końcu stopy to wrażliwe elementy naszego ciała i są bardzo trudne do odbudowy gdy już coś pójdzie źle, a pozbawienie się możliwości chodzenia jest… suboptymalne.
Jakie buty motocyklowe - dobry research to podstawa!
No dobrze, wyobraź sobie taką sytuację: wchodzisz do sklepu motocyklowego i szukasz butów dla siebie. Tyle że jest ich cała masa: różni producenci, różne rodzaje, do tego jeszcze różne certyfikacje, a do tego but butowi nierówny, nawet jeśli są bardzo podobne. Dlatego na początku warto zrobić pewien research, aby być pewnym, jakie są Twoje potrzeby. Motocyklista jeżdżący na Suzuki GSX-R 750 po torze nie wybierze butów REV’IT! Discovery GTX (typ adventure), tak samo jak turysta jeżdżący na Hondzie Gold Wing nie weźmie butów Sidi Crossfire 3 (typ off-road/MX).
Dlatego jest to fajne, że tu jesteś!
Buty motocyklowe - certyfikacja
Ogólnym miernikiem bezpieczeństwa butów motocyklowych jest ich certyfikacja określona oznaczeniem EN13634. Składa się ona z czterech cyfr, które mogą przybrać wartości 1 i 2. Poziom 1 oznacza przejście podstawowego testu, który jest wymaganym minimum, a poziom 2 daje dużo wyższą ochronę.
Aby uzyskać certyfikację, buty najpierw muszą przejść odpowiednie testy, co już zostało wspomniane. Obuwie jest podzielone na odpowiednie strefy, gdzie A, czyli część mniej narażona na uszkodzenia, pokrywa część achillesową oraz językową, a B to pozostała część cholewki, która przechodzi bardziej restrykcyjne testy.
Zatem kolejno, od lewej, cyfry oznaczają:
1. Wysokość buta — przedstawiana w postaci certyfikacji raczej informacyjnie. Ogólnie uważa się, że buty wysokie są bezpieczniejsze, aczkolwiek niekoniecznie jest to reguła. W niższym obuwiu możemy mieć ochraniacze języka i kostek, a w wyższym nie, mając tym samym tylko cholewkę skórzaną. Warto więc kierować się rozsądkiem lub pozostałymi cyframi certyfikacji.
2. Odporność na ścieranie — symulując tarcie buta po asfalcie z prędkością 30 km/h, poziom 1 ma wytrzymać 5 sekund dla strefy B i 1.5 sekundy dla strefy A, a poziom 2 - odpowiednio 12 i 2,5 sekundy.
3. Odporność na cięcie — tutaj symulowana jest odporność na penetrację przez ostrze opuszczone na buta z prędkością 7 km/h dla strefy A i 10 km/h dla strefy B. Poziom 1 jest osiągany gdy dla obu stref przebicie nie jest większe niż 25 mm, a dla poziomu 2 strefa A może maksymalnie przepuścić 25 mm, a strefa B - 15 mm.
4. Sztywność poprzeczna podeszwy — sprawdzana jest odporność na przygniecenie przez motocykl. Buty motocyklowe są uciskane przez dwie metalowe płyty wzdłuż najdłuższych krawędzi. Poziom 1 jest uzyskiwany, gdy odkształci się maksymalnie 20 mm przy sile 1 kN, czyli około 100 kg. Dla poziomu 2 wartość maksymalnego odkształcenia pozostaje taka sama, ale siła musi wynieść 1.5 kN (~150 kg) lub większa.
Do tego jeszcze mamy szereg dodatkowych oznaczeń certyfikacyjnych, które nie są obecne w każdym modelu butów motocyklowych. Nie są obowiązkowe, ale oznaczają, że dane obuwie przeszło dodatkowe testy. Są to:
IPA — protektor kostki — nie przepuścił więcej niż 5 kN siły przez ochraniacz po uderzeniu go przez ciężarek.
IPS — protektor piszczelowy — podobnie jak wyżej — nie przepuścił 5 kN siły.
WR — wodoodporność — mocuje się buty do maszyny symulującej 4600 kroków lub chodzi się 1 km w płytkiej wodzie. Wilgotne obszary wewnątrz buta nie mogą być większe niż 3 cm².
FO — odporność podeszwy na olej i paliwo — przygotowywane są dwie próbki. Następnie jedna jest zanurzana w paliwie na 22 godziny. Przy pomiarze masy, między dwoma próbkami różnica nie może wynosić więcej niż 12%.
SRA/SRB/SRC — test antypoślizgowy podeszwy — przeprowadzany jest na pochylonej płytce, która się porusza w różne strony, aby imitować możliwe ruchy na różnych powierzchniach. SRA oznacza, że test był przeprowadzony na ceramicznej płytce pokrytej rozcieńczonym mydłem. SRB to test na metalowej powierzchni pokrytej glicerolem. SRC znaczy, że test został pomyślnie przeprowadzony na obu powierzchniach.
B — opcjonalny test odprowadzania wilgoci i oddychalności
WAD — buty są testowane na to, ile wody trzymają wewnątrz i ile jej uwalniają.
Jak wybrać buty motocyklowe — nie patrz tylko na metki!
Więc jakie powinny być buty motocyklowe? Wymieniłem kwestie certyfikacji, ale pozostają rzeczy typowo ludzkie, badane organoleptycznie: dobre obuwie motocyklowe musi mieć jakiś rodzaj ochrony palców oraz pięty. Muszą być wysokie ponad kostkę i zawierać jakiś jej ochraniacz. Podeszwa nie może łatwo dać się zgnieść lub wykręcić. Poza tym jakiś system stabilizujący kostkę też warto mieć. Zainteresuj się również dostępnymi membranami przeciwdeszczowymi, bo nie są one sobie równe. Ale przede wszystkim buty motocyklowe powinny być komfortowe, bo co Ci z butów, które są bardzo bezpieczne, ale nie jesteś w stanie w nich wytrzymać dłużej niż godzinę i to w najlepszym przypadku. Do tego powinny być zgodne ze stylem jazdy, jaki chcesz praktykować.
Kończąc ten przydługi wstęp, przejdźmy do konkretów.
Rodzaje butów motocyklowych
Buty motocyklowe krótkie / niskie
Idealne buty na miasto albo do pracy. Jest najbardziej uniwersalne w zastosowaniu tak długo, jak nie udajesz się w miejsca, gdzie konieczne jest zastosowanie bardziej ukierunkowanych na daną aktywność butów. Zazwyczaj wyglądają jak zwykłe cywilne obuwie, ale posiadają typowo motocyklowe wzmocnienia i są wykonane z odpornych na ścieranie materiałów. W obecnych czasach zazwyczaj wychodzą ponad kostkę, ale nie zapewniają takiej ochrony jak wyższe modele, więc należy w nich jeździć ostrożnie. Często mają certyfikację poziomu 1 i czuć, że nie są w stanie konkurować z choćby butami turystycznymi pod względem ochrony, ale ich komfort oraz użyteczność sprawiają, że nie będziesz potrzebował/a nosić ze sobą dodatkowej pary butów. No i potrafią się dobrze komponować z miejskimi ubraniami motocyklowymi jeśli zadbasz o swój look.
Zalety:
+ dyskretność
+ ultra komfort
+ tańsze w zakupie
+ uniwersalność
+ łatwe zakładanie
+ różnorodne style
Wady:
- przeciętna ochrona
- zazwyczaj najniższy poziom certyfikacji
- sznurówki (jeśli są) mogą się wkręcić w ruchome elementy
- uniwersalność nie znaczy, że sprawdzą się tam, gdzie potrzebne jest inny rodzaj obuwia (np. tor lub offroad)
Reprezentanci tego rodzaju butów motocyklowych:
- Broger Alaska II
- Alpinestars Chrome
- Shima Edge Vented
Buty motocyklowe turystyczne
Zostały stworzone dla motocyklistów, którzy spędzają na motocyklu wiele godzin w ciągu dnia. Zazwyczaj mają średnią wysokość lub sięgają łydek, będąc tym samym modelami pełnowymiarowymi. Bardzo dobrze chronią, choć nie tak, jak buty sportowe czy off-roadowe (o nich później). Zostały stworzone tak, aby zapewnić komfort w bliższej neutralnej pozycji na motocyklu, co wcale nie oznacza, że na motocyklu sportowym poczujesz się w nich źle. Warto się przymierzyć do jednośladu i zdecydować czy to jest “to”. Ponadto dobrze się w nich chodzi, co w turystyce jest cechą pożądaną. Kasia z kanału YouTube #TYLKOjazda w swoją podróż wzdłuż ściany wschodniej, poza butami Shima Strato, wzięła ze sobą tylko klapki, ponieważ same buty były tak wygodne.
Dla wielu osób jeżdżących tylko po asfalcie będzie to docelowy rodzaj obuwia, ponieważ jest jednocześnie bezpieczny i komfortowy. Powszechne wśród nich są membrany przeciwdeszczowe lub są wykonane z dobrze wentylowanych materiałów, aby chronić Cię przed zwariowaną pogodą, jaka może się wydarzyć w trasie. Ich ceny potrafią być bardzo różne, zależnie od marki, membrany i wykorzystanych materiałów. Często mają wysokie poziomy certyfikacji, nierzadko osiągając poziom 2, a także posiadając nieobowiązkowe certyfikaty.
Zalety:
+ dobra ochrona przeciw wypadkom na asfalcie
+ wysoki komfort
+ wysoki poziom certyfikacji (zazwyczaj)
+ możliwość swobodnego przemieszczania się na piechotę
+ świetna ochrona przed warunkami atmosferycznymi
Wady:
- duża rozpiętość cen
- domyślnym sposobem zapinania butów jest zamek błyskawiczny (tutaj: buty dla osób z wysokim podbiciem)
- czasem trudno je włożyć pod nogawkę
- nie są tak dyskretne jak buty krótkie
Reprezentanci tego rodzaju butów motocyklowych:
- Rebelhorn Scout
- Dainese Freeland 2 Gore-Tex
- TCX Clima 2 Surround Gore-Tex
Buty motocyklowe adventure
Podobnie jak poprzednie, buty motocyklowe adventure zostały stworzone dla motocyklistów, którzy spędzają na motocyklu wiele godzin w ciągu dnia, z tą różnicą, że to obuwie za zadanie chronić zarówno podczas jazdy po asfalcie, jak i w offroadzie. Łączą zatem komfort butów turystycznych z bezpieczeństwem (do pewnego stopnia) butów typu motocross. Oczywiście jak już w pełni chcesz wjeżdżać w teren, to najlepiej wybrać buty MX/offroad. Obuwie adventure traktuj jak buty podróżne, w których czasem zjeżdżasz z drogi utwardzonej, aby pokonać jakiś odcinek drogi.
Buty motocyklowe adventure są sztywniejsze niż buty turystyczne właśnie ze względu na nacechowanie offroadowe. Jednocześnie są na tyle elastyczne i lekkie, aby dało się w nich w miarę komfortowo chodzić. Mają też świetną ochronę przed warunkami atmosferycznymi. Podsumowując — znajdują idealny balans. Możesz wybierać spośród wielu rodzajów zapięć, ale najpopularniejszym są klamry charakterystyczne dla butów MX.
Zalety:
+ bardzo dobra ochrona przeciw zdarzeniom na asfalcie
+ dobra ochrona przeciw zdarzeniom w offroadzie
+ wysoki poziom certyfikacji
+ względna swoboda podczas przemieszczania się na piechotę
+ świetna ochrona przed warunkami atmosferycznymi
+ wysoki komfort
+ różne rodzaje zapięć
Wady:
- wysoka cena
- potrafią być bardzo sztywne
- przystosowane do neutralnej pozycji na motocyklu — na motocyklach nacechowanych sportowo możesz czuć się niekomfortowo
- jeszcze trudniej je włożyć pod nogawkę
- zakładanie ich potrafi być czasochłonne
- nie zapewniają takiej ochrony w offroadzie jak buty MX
Reprezentanci tego rodzaju butów motocyklowych:
- Forma Adventure
- Sidi Adventure 2 Gore-Tex
- REV'IT! Expedition GTX
Buty motocyklowe MX/offroad
Jak zapewne można się domyślić, buty motocyklowe MX/offroad zostały stworzone dla osób, które głównie jeżdżą w terenie. Stawia się w nich bezpieczeństwo na pierwszym miejscu, są bardzo sztywne, mocno opancerzone, wysokie i ciężkie. Wszystko to przekłada się na ograniczenie zakresu Twoich ruchów, więc nie należy się spodziewać, że nadadzą się do przemieszczania się pieszo.
Zapewniają najlepszą ochronę, o jakiej możesz pomyśleć gdy chcesz jeździć w offroadzie. Można je rozpoznać po wielu klamrach trzymających panele ochronne w miejscu. Możesz też wybierać spośród wielu grafik! To najbardziej kolorowe buty na rynku.
Zalety:
+ bardzo kolorowe
+ bardzo bezpieczne w offroadzie
+ wysoki poziom certyfikacji
+ niezła wentylacja
+ bardzo wytrzymałe
Wady:
- niezbyt nadają się do chodzenia
- są bardzo sztywne
- zakładanie ich potrafi być czasochłonne
- bezpieczeństwo jest okupione komfortem
Reprezentanci tego rodzaju butów motocyklowych:
- Thor Blitz XR Trail
- Gaerne SG-12
- Alpinestars MX Tech 10 Supervented
Buty motocyklowe sportowe
Podobnie jak buty MX, buty motocyklowe sportowe zapewniają najwyższy poziom ochrony dla Twoich stóp podczas jazdy po asfalcie, spełniając najwyższe wymagania bezpieczeństwa. Wielu producentów czerpie inspirację prosto z MotoGP oraz innych wyścigów motocyklowych, co gwarantuje, że rozwiązania zastosowane w tych butach są sprawdzone “w bojach”. Charakteryzują się one sztywną konstrukcją. Często wyposażone są w egzoszkielet, który dodatkowo chroni nogi przed urazami. Część elementów może być wymienialna, na przykład Sidi oferuje szeroki wybór części zamiennych do swoich modeli, co pozwala na łatwą naprawę. Jednym z przykładów są slidery, które podczas jazdy na torze mogą ulec zużyciu i wymagają wymiany. Buty te są specjalnie zaprojektowane do jazdy sportowej, dlatego mogą sprawiać dyskomfort podczas użytkowania w innych warunkach, na przykład podczas jazdy na motocyklu typu adventure.
Zalety:
+ wysoki poziom certyfikacji
+ bardzo bezpieczne podczas jazdy po asfalcie
+ zazwyczaj świetna wentylacja
+ wymienialne części
+ lekkie
Wady:
- niezbyt nadają się do chodzenia
- zazwyczaj nie są wodoodporne
- zakładanie ich potrafi być czasochłonne
- bezpieczeństwo jest okupione komfortem
- przystosowane głównie do motocykli sportowych
Reprezentanci tego rodzaju butów motocyklowych:
- Alpinestars SMX 6 V2
- Dainese Torque 3 Out
- Sidi Rex
