Obowiązkowe wyposażenie motocykla w Europie - sprawdź przed wyjazdem

Otwierając sezon motocyklowych wypraw po Europie, wielu entuzjastów dwóch kółek kieruje się ku malowniczym trasom i przygodzie na asfaltowych szlakach, jednak nie każdy zdaje sobie sprawę z różnic prawnych obowiązujących w poszczególnych krajach Unii Europejskiej. Często dopiero kontrola drogowa uświadamia, jak kosztowny może okazać się brak odpowiedniego przygotowania, zwłaszcza gdy chodzi o obowiązkowe wyposażenie motocykla w Europie, którego lista bywa długa i zaskakująco różna w zależności od państwa.

Czy wystarczy dobrze dobrany kask i sprawne światła, by bezpiecznie przemierzać europejskie drogi? A może potrzebujesz jeszcze apteczki, odblasków i rękawic z homologacją? Zastanówmy się wspólnie, co tak naprawdę jest wymagane, jakie dokumenty warto zabrać oraz w których krajach przepisy bywają najbardziej restrykcyjne. 

Zapraszam do lektury – poznaj zasady, które mogą uratować Cię przed mandatem i uczynić podróż nie tylko legalną, lecz przede wszystkim bezpieczną.

Obowiązkowe wyposażenie motocykla w krajach Unii Europejskiej

Konwencja wiedeńska określa obowiązkowy strój motocyklisty oraz obowiązkowe wyposażenie motocykla w Europie. Dotyczy to krajów będących stronami konwencji. Lista ta jest długa, więc nie będę jej tutaj przytaczał i zachęcam do znalezienia jej w Internecie. Tutaj tylko wspomnę, że jest to większość Europy zachodniej i środkowej.

Na potrzeby bloga posłużę się rodzajem męskim, zwracając się do Ciebie "motocyklisto" lub "czytelniku".

Co musisz mieć zawsze – wymogi uniwersalne (EU)

Kask ochronny to jedyny element stanowiący obowiązkowy strój motocyklisty. Musisz go mieć Ty jako motocyklista, a także Twój pasażer. Nie może to być byle jaki kask za 50 złotych z Allegro - jeżdżąc motocyklem w Europie, musisz mieć kask z homologacją ECE 22.05 lub ECE 22.06. Bez niego mogą grozić Ci problemy podczas kontroli policyjnej. Nie licz, że się wywiniesz - wiedza motocyklowa wśród policji już nie jest tak mała, jak kiedyś.

Poza tym, na wyprawę motocyklem należy zabrać ze sobą podstawowe dokumenty, czyli:

• międzynarodowe prawo jazdy - na pewno jest wymagane w Austrii;
• dowód rejestracyjny;
• obowiązkowe ubezpieczenie OC ważne za granicą;
• upoważnienie do korzystania z jednośladu w j. angielskim i niemieckim (dla pojazdów wypożyczonych i leasingowanych - może to być wymagane we Włoszech i w Austrii);
• recepty na leki, jeśli jakieś zażywasz.

Wyjeżdżając za granicę, motocyklista ma obowiązek mieć te wszystkie dokumenty ze sobą. Brak któregokolwiek z nich może grozić wysokim mandatem, a nawet zakazem dalszej jazdy. Obowiązkowo weź ze sobą zestaw bezpieczników oraz żarówek jeśli Twój jednoślad nadal korzysta z tradycyjnego oświetlenia. Rozważ też wyrobienie karty EKUZ i zastanów się, czy nie warto mieć ze sobą Zieloną Kartę. Wiesz... przezorny zawsze ubezpieczony, jak to mówią.

Wymogi techniczne motocykla w dokumentach podpisanych na Konwencji Genewskiej zawierają bardzo mało zapisów dotyczących jednośladów i ogólnie odsyłają do prawa kraju, w którym rejestrujesz motocykl. Istnieją jednak uniwersalne wymogi techniczne motocykla funkcjonujące w każdym kraju. Spoglądając na nie, określisz obowiązkowe elementy motocykla w UE.

Zatem, biorąc pod lupę podstawowe wymagania homologacyjne w Polsce, konieczne są:

• Sprawne obowiązkowe oświetlenie motocykla:
  • Światła mijania
  • Światła drogowe
  • Światła hamowania (stop)
  • Kierunkowskazy w kolorze żółtym lub bursztynowym
  • Światła pozycyjne tylne
  • Światła odblaskowe tylne
  • Oświetlenie tablicy rejestracyjnej
• Układ hamulcowy — dwa niezależne hamulce. Układ CBS, pomimo hamowania dwoma hamulcami jednocześnie, steruje układem zgodnie z wymogami homologacji.
• Prędkościomierz oraz drogomierz.
• Sygnał dźwiękowy — klakson ma mieć ciągły i nieprzeraźliwy ton, a głośność ma być wyższa niż 87 dB.
• Tłumik wydechu z homologacją — W Unii Europejskiej wymagane jest, aby motocykl miał homologowany tłumik wydechu spełniający normy hałasu, a cały układ wydechowy ma spełniać normy spalin.

Jeśli jedziesz do państwa będącego stroną konwencji, w teorii możesz poprzestać na wymaganym wyposażeniu określonym w polskim prawie. W naszym kraju motocyklista ma obowiązek jeździć w kasku motocyklowym na jednośladzie spełniającym wymogi techniczne. Nic ponadto.

Niestety, w praktyce służby innych państw nie zawsze respektują zapisy konwencji i lepiej przestrzegać obowiązkowego wyposażenia w kraju, do którego jedziesz.

Różnice w przepisach między krajami (np. Francja, Niemcy, Włochy)

Wymogi dodatkowego wyposażenia nieco się różnią na terenie całej Unii Europejskiej. Mimo to na pewno zauważysz, że kamizelka odblaskowa oraz apteczka powtarzają się dość często. Pamiętaj, że te rzeczy muszą spełniać normy - dla kamizelki norma to EN 471, a dla apteczki motocyklowej obowiązuje norma DIN 13167. Ta ostatnia nie może być przeterminowana.

Planując przejazd przez różne państwa, zapoznaj się poniższą listą wymaganego wyposażenia motocyklisty oraz jednośladu dla każdego z nich. Wówczas, po spełnieniu tych wymogów, nie będziesz odczuwać niepotrzebnego stresu podczas podróży:

• Francja - motocyklista i pasażer mają obowiązek jazdy w certyfikowanych rękawicach motocyklowych oraz kasku z naklejkami odblaskowymi. Muszą również mieć przy sobie kamizelki odblaskowe. Mają obowiązek je założyć jeśli zatrzymają się na poboczu z powodu wypadku, kolizji lub innej sytuacji, ale nie jest konieczne używanie jej podczas jazdy;
• Niemcy - prawną ciekawostką jest, że kierujący motocyklem musi wozić zapasową parę okularów lub soczewek kontaktowych jeśli musi z nich korzystać podczas jazdy. W przypadku motocyklistów zalecane, lecz niewymagane jest posiadanie apteczki oraz kamizelki odblaskowej. Kolejna osobliwa rzecz - w Niemczech nielegalnym jest zatrzymanie się na autostradzie z powodu braku paliwa. Z tego powodu warto ze sobą mieć mały kanister benzyny;
• Włochy - w tym przypadku możesz zastosować się do ogólnych przepisów określających, co musi mieć motocykl w Europie. Dodatkowo każdy motocyklista musi mieć przy sobie kamizelkę odblaskową i używać jej podczas zatrzymania się na poboczu lub jazdy nocą. W tym ostatnim przypadku jazda w odzieży motocyklowej z odblaskami jest ogólnie akceptowana, ale lepiej nie kusić losu;
• Austria - obowiązkowe są apteczka, trójkąt ostrzegawczy i kamizelka odblaskowa. Reszta prawa jest spójna z wymaganym wyposażeniem motocykla w Europie, które napisałem wyżej;
• Słowacja - nasz polski portal rządowy mówi, że apteczka to jedyne dodatkowe obowiązkowe wyposażenie motocykla na Słowacji. Zalecam jednak wzięcie kamizelki odblaskowej, ponieważ jest ona wymagana dla kierowców wszystkich innych pojazdów. Lepiej dmuchać na zimne, zamiast tłumaczyć prawo zagranicznemu policjantowi, który ma zły dzień;
• Czechy - w czeskim prawie nie istnieje rozróżnienie na samochód i motocykl, więc są one traktowane tak samo. W rezultacie obowiązkowe wyposażenie motocykla w Czechach to apteczka oraz kamizelka odblaskowa.

Wymagane wyposażenie motocyklisty według kraju

Co grozi za brak obowiązkowego wyposażenia?

Konsekwencje mogą być dotkliwe dla portfela i mogą skutecznie pokrzyżować plany wyprawy motocyklowej. Za brak wymaganych przedmiotów lub uszkodzonego obowiązkowego oświetlenia motocykla grożą:

• Mandaty nakładane na miejscu - od 20 do 450 euro (np. Francja - 68 € za brak rękawic, Austria - nawet 100 € za brak kamizelki);
• Punkty karne (we Francji);
• Zatrzymanie dowodu rejestracyjnego;
• Zatrzymanie pojazdu i zakaz dalszej jazdy.

Istnieje jeszcze dużo gorszy scenariusz - motocyklista może zostać częściowo obarczony winą jeśli brak obowiązkowego wyposażenia poskutkował stworzeniem zagrożenia. Wówczas konsekwencje są dużo gorsze.

W teorii Konwencja Wiedeńska chroni motocyklistów przed nadgorliwością policjantów. Według niej tak długo, jak poruszasz się po terenach państw będących stronami Konwencji, jesteś zobowiązany do przestrzegania przepisów swojego kraju. W praktyce wychodzi różnie, a tłumaczenie się zagranicznym służbom bywa nieskuteczne. Dlatego dzisiaj szczegółowo wymieniam wymagane wyposażenie motocykla za granicą, abyś Ty, drogi czytelniku, był przygotowany.

Wyposażenie motocykla – co warto mieć, nawet jeśli nie jest obowiązkowe?

Choć przepisy jasno określają, co każdy motocyklista musi mieć przy sobie, np. obowiązkowe kaski motocyklowe, z czasem przekonasz się, że to dopiero początek. Doświadczeni kierowcy dobrze wiedzą, że odpowiednie przygotowanie może zadecydować o bezpieczeństwie, komforcie, a czasem nawet o czyimś zdrowiu lub życiu.

Dlatego warto spojrzeć szerzej na temat wyposażenia motocykla, zwłaszcza jeśli planujesz dalsze trasy, podróże zagraniczne lub po prostu chcesz być gotowy na każdą sytuację. Kamizelka odblaskowa, apteczka, a może trójkąt ostrzegawczy? Sprawdź, co jeszcze warto mieć przy sobie – nawet jeśli prawo tego nie wymaga.

Kamizelka odblaskowa, apteczka, rękawice – czy warto?

Wyposażając motocykl lepiej myśleć naprzód, a nie dopiero w momencie, gdy nadejdzie Cię ochota na wyjazd za granicę. Uważam, że obowiązkowe wyposażenie motocykla w Europie powinno być Twoją codziennością nawet jeśli nie wymaga tego polskie prawo. Mam na myśli kamizelkę odblaskową, apteczkę oraz pełny zestaw odzieży motocyklowej.

Większość ubrań motocyklowych jest czarna lub ma inny ciemny kolor. Przez to zobaczenie stojącego na poboczu motocyklisty o zmroku może być bardzo trudne. Spełniająca normy kamizelka odblaskowa znacznie zwiększa widoczność, dzięki czemu inni kierowcy mają dużo więcej czasu na reakcję.

Sama apteczka ma to do siebie, że przydaje się w najmniej oczekiwanym momencie. Niekoniecznie musi zostać użyta z Twojego powodu - wystarczy, że zostaniesz świadkiem jakiegoś wypadku i zostaniesz jedną z niewielu osób obecnych w pobliżu. Nie bez powodu jest na listach wymaganego wyposażenia motocykla za granicą.

Choć obowiązkowy strój motocyklisty obejmuje tylko kask, a we Francji również rękawice, myślę, że nie muszę pisać, ile daje dobrze dobrana odzież motocyklowa. Chodzi po prostu o bezpieczeństwo i wyjście bez szwanku w sytuacjach, które zagrażałyby zdrowiu i życiu w sytuacji, gdybyś jechał bez odzieży.

Trójkąt ostrzegawczy - czy motocyklistów też obowiązuje?

W większości krajów europejskich motocykliści nie mają obowiązku wożenia trójkąta ostrzegawczego – przepisy są tu znacznie łagodniejsze niż w przypadku samochodów. Wyjątkiem jest Austria - w prawie tego kraju wprost jest napisane, że każdy kierowca ma mieć trójkąt ostrzegawczy, więc motocykliści też muszą go mieć.

Mimo braku formalnego obowiązku warto mieć przy sobie mały, składany trójkąt. W razie awarii na poboczu autostrady, zwłaszcza po zmroku, pozwoli on kierowcom innych pojazdów na dużo wcześniejsze dostrzeżenie zagrożenia. W rezultacie naprawdę warto go mieć ze sobą, najlepiej w łatwo dostępnym miejscu.

Przydatne akcesoria na długą podróż

Podczas długiej podróży motocyklem trudno jest przewidzieć, co może się wydarzyć. Dlatego, mimo że już znasz obowiązkowe elementy motocykla w UE, pomyśl o dodatkowych akcesoriach umilających i ułatwiających podróż. Poniżej lista rzeczy, które warto mieć ze sobą, nawet jeśli nie są nigdzie wymagane prawem:

• Nawigacja lub uchwyt na telefon - dobrze jest mieć urządzenie GPS lub telefon z nawigacją przed oczami. Wówczas łatwiej jest podążać wytyczoną trasą i zmniejsza się ryzyko, że się zabłądzi. W tych czasach uchwyty na telefon i nawigacje są wręcz traktowane jako podstawowe wyposażenie motocykla. Sam kupiłem uchwyt na smartfona jako swoje pierwsze akcesorium, mimo że wtedy nie planowałem podróży motocyklem;
• Zabezpieczenie antykradzieżowe - długi wyjazd oznacza parkowanie w różnych miejscach, które nie zawsze są dobrze chronione. Przyda się jakieś urządzenie zabezpieczające motocykl przed kradzieżą – może to być blokada tarczy hamulcowej z alarmem lub porządny łańcuch z kłódką. Polska jest stosunkowo spokojnym krajem, lecz za granicą znajdują się państwa o wysokich statystykach kradzieży. Przykładem są Włochy - zaleca się tam, aby zawsze spinać motocykle na noc. Często proste zabezpieczenie wystarczy, aby złodzieje pozostawili jednoślad w spokoju, ponieważ istnieją łatwiejsze kąski’
• Zestaw naprawczy do opon - przebicie opony w trasie to coś, czego nikomu nie życzę. Mały zestaw naprawczy do opon, czyli sznurki do opon bezdętkowych i nabój CO₂ lub mała pompka, pozwoli na doraźną naprawę i dojazd do warsztatu. W przypadku opon z dętkami ratunkiem jest nowa dętka, a nie zawsze możesz mieć pewność, że uda Ci się ją kupić. Podczas podróży motocyklem lepiej mieć możliwość naprawy opony, aby nie wzywać kosztownej pomocy drogowej;
• Zapasowe żarówki i bezpieczniki - już o tym pisałem, ale powtórzę - weź ze sobą zestaw bezpieczników oraz zestaw zapasowych żarówek jeśli Twój motocykl ma tradycyjne oświetlenie. Jazda z niesprawnymi światłami jest nielegalna, więc traktuj to jak obowiązkowe wyposażenie motocykla w Europie i poza nią;
• Podstawowe narzędzia - nawet jeśli nie jesteś mechanikiem, warto mieć przy sobie podstawowe narzędzia. Taśma naprawcza, trytytki i multitool nie zajmują wiele miejsca, a często wystarczają, aby pomóc w przypadku drobnych awarii;
• Ochraniacze motocyklowe - choć nie są obowiązkowe, traktuj je jak niezbędne. Ochraniacze na kolana, łokcie, plecy czy klatkę piersiową mogą w znacznym stopniu zmniejszyć skutki wypadku lub upadku, nawet przy niskiej prędkości. Warto upewnić się, że posiadasz ochraniacze spełniające odpowiednie normy (CE i odpowiedni level), a jeśli Twoja kurtka lub spodnie ich nie zawierają, rozważ zakup oddzielnych. Komfort jazdy pozostaje bez zmian, a zyskujesz dodatkową warstwę bezpieczeństwa, która w trasie może okazać się bezcenna;
• Elektronika - długi wyjazd wiąże się z korzystaniem z telefonu, nawigacji, a może nawet kamery. Rozważ montaż gniazda zapalniczki czy gniazdka USB w motocyklu, lub zabranie powerbanku, aby zawsze mieć możliwość naładowania telefonu i wezwania pomocy. A jeśli podróżujesz w grupie, poświęć z nią czas na ustalenie sposobu komunikacji podczas jazdy lub zakupcie interkomy motocyklowe. Uznaję je za cudowny kawałek technologii - bez muzyki w tle nie potrafię żyć, a możliwość komunikacji z grupą moich motocyklowych przyjaciół oraz słuchania wskazań nawigacji okazały się nieocenione.

Najczęściej wymagane elementy w konkretnych krajach

Zachowanie czujności podczas planowania trasy pozwala uniknąć kłopotów. Oto skrócone zestawienie najbardziej charakterystycznych wymogów.

Francja – kamizelka i alkomat

Rękawice motocyklowe, naklejki odblaskowe na kasku oraz kamizelka odblaskowa są wymogiem, którego nie można zlekceważyć. Za brak tych pierwszych grozi Ci mandat 68 € i 1 punkt karny, a za brak tej ostatniej - przerażające 750 € kary. Sama myśl otrzymania tego mandatu sprawia, że dostaję bólu serca i portfela. Niekoniecznie w tej kolejności.

Być może kiedyś słyszałeś o obowiązkowym alkomacie we Francji? Cóż, minęło pięć lat od kiedy ten wymóg został zniesiony, choć podobno do dziś we Francji pokutuje ten mit.

Niemcy – apteczka i okulary zapasowe

Nadal jest dla mnie wyjątkowo interesującym, że zapasowe okulary lub soczewki kontaktowe są obowiązkowym wyposażeniem w Niemczech. Dla kontrastu wiem, jak drogie potrafią być. W głowie liczę koszty, wyobrażając sobie sytuację, kiedy stajesz przed koniecznością wymiany szkieł, ponieważ wzrok Ci się pogorszył. Ał.

Apteczka, trójkąt ostrzegawczy oraz kamizelka odblaskowa nie są obowiązkowe dla motocyklistów, ale muszą je posiadać kierowcy samochodów.

Austria i Włochy – kaski i odblaski

Oba te kraje łączy malownicza alpejska sceneria oraz fakt, że są popularnymi celami motocyklowych podróży. Chcąc jechać do Austrii motocyklem wiedz, że każdy pojazd – w tym motocykl – musi mieć apteczkę, trójkąt ostrzegawczy oraz kamizelkę odblaskową. Do tego musisz mieć możliwość prostego wyciągnięcia tych przedmiotów ze swojego bagażu.

Niestety, Austriacka policja jest dość skrupulatna – podczas kontroli może poprosić o pokazanie apteczki, trójkąta i kamizelki, a za ich brak grozi mandat.

We Włoszech, poza obowiązkowym strojem motocyklisty w postaci kasku i uniwersalnymi przepisami określającymi, co musi mieć motocykl w Europie, musisz mieć kamizelkę odblaskową. Używa się jej przede wszystkim do jazdy nocą, czego włoska drogówka bardzo pilnuje. Cała reszta wyposażenia wymaganego w innych krajach Europy w Italii jest jedynie zalecana.

Przygotowanie motocykla do zagranicznej podróży – lista kontrolna

Planując wyjazd, dobrze jest zrobić sobie listę kontrolną i odhaczyć wszystkie punkty przed wyruszeniem w drogę. Poniżej przedstawię Ci propozycję takiej listy, która pomoże Ci przygotować motocykl do zagranicznej podróży i upewnić się, że spełniasz wymogi w każdym kraju:

1. Dokumenty
   • Międzynarodowe prawo jazdy
   • Dowód rejestracyjny motocykla
   • Obowiązkowe ubezpieczenie OC ważne za granicą
   • Upoważnienia do korzystania z jednośladu w j. angielskim i niemieckim jeśli motocykl wypożyczasz lub leasingujesz
   • Recepty na zażywane leki
   • (Opcjonalne) Zielona Karta
   • (Opcjonalne) Karta EKUZ
   • (Opcjonalne) Dane polisy turystycznej
2. Stan techniczny motocykla
   • Sprawdzenie poziomu płynów eksploatacyjnych - olej silnikowy, płyn hamulcowy, płyn chłodniczy
   • Sprawdzenie stanu filtra powietrza
   • Kontrola stanu akumulatora
   • Sprawdzenie stanu obowiązkowego oświetlenia motocykla
   • Kontrola działania klaksonu
   • Kontrola układu napędowego
   • Sprawdzenie stanu bieżnika
   • Kontrola zawieszenia
   • Kontrola układu hamulcowego
   • Kontrola ewentualnych wycieków pod motocyklem
   • Kontrola mocowania bagażu
3. Wymagane wyposażenie motocykla za granicą
   • Apteczka (Słowacja, Austria, Czechy)
   • Trójkąt ostrzegawczy (Austria)
   • Kamizelka odblaskowa (Włochy, Austria, Czechy, Francja)
   • Zestaw żarówek i bezpieczników
4. Obowiązkowy strój motocyklisty
   • Kask motocyklowy z homologacją (cała Europa)
   • Rękawice motocyklowe (Francja)
   • Naklejki odblaskowe na kasku (Francja)
   • Dodatkowa para okularów lub soczewek (Niemcy)
5. Dodatkowe wyposażenie (opcjonalne)
   • Uchwyt na telefon lub nawigację GPS
   • Ładowarka motocyklowa lub naładowany powerbank
   • Ładowarka sieciowa (do telefonu)
   • Kable do ładowania urządzeń elektronicznych
   • Zestaw narzędzi
   • Zabezpieczenie przeciwkradzieżowe
   • Odzież przeciwdeszczowa
   • Naładowany interkom
   • Zestaw do naprawy opon bezdętkowych lub dętki
6. Ważne informacje i plan awaryjny
   • Zapisz numer alarmowy 112 - funkcjonuje w całej Europie
   • Zapisz numery do polskich ambasad w krajach, które odwiedzasz
   • Zapisanie na kartce numerów ICE dla służb, czyli numerów telefonów do bliskich, oraz języków, jakimi się posługują gdyby ratownicy potrzebowali informacji
   • Sprawdź zakres swojego ubezpieczenia Assistance
   • Sprawdź ważność przeglądu technicznego oraz OC
   • Rozważ zakup map papierowych
   • Sprawdź ograniczenia prędkości w krajach tranzytowych i inne ważne przepisy drogowe
   • Sprawdź, czy w danym kraju dopuszczalna jest jazda między samochodami
   • Zapisz podstawowe zwroty i pytania w językach urzędowych państw, w których będziesz

Myślę, że dzięki tej liście będziesz gotów na każdą przygodę, a obowiązkowe wyposażenie motocykla w Europie nie jest już dla Ciebie tajemnicą. Najważniejsze jednak jest to, abyś jechał bezpiecznie - wówczas będziesz czerpać największą przyjemność z jazdy. Mój pradziadek miał w zwyczaju mawiać, abym się tak nie spieszył, ponieważ mnie powoli poniosą. Myślę, że zrozumiesz, o co mu chodziło.